Zekanın Vejetaryenlikle İlgisi Var mı?

Son yıllarda çok sık duymaya başladığımız iki kelime; vejetaryen ve vegan.  Vejetaryen nedir, Vegan'la arasında nasıl farklar vardır?

Vejetaryen kelimesinin kökeni Latince “vegetus”tan geliyor.  Zannedildiği gibi vegetable-sebze kelimesinden türememiş yani. Latince Vegetus: canlı, sağlıklı, hayat dolu demek. 

1842’de oluşturulan tanımda; et, balık ve kümes hayvanlarının tüketilmediği, süt ürünleri ve yumurtanın ise tercihe bağlı olarak tüketildiği beslenme tarzına vejetaryen beslenme denmiş.  

Uluslararası Vejetaryenler Birliği 2011 yılında bu konuda yaşanan kavram kargaşasına son vermek üzere, tüm üye ülke birliklerinin oybirliği ile yeni bir tanım geliştirmiş. Buna göre; “Vejetaryenlik, süt ürünleri, yumurta, bal gibi hayvansal gıdaların dahil ya da hariç olduğu (tercihe bağlı tüketildiği ya da hiç tüketilmediği) tamamen bitkisel kaynaklı bir beslenme biçimidir” diye tanımlanıyor.

Vejetaryenliğin değişik sınıflandırmaları var;

Veganlar

En katı vejetaryen sınıfıdır. Veganlar, her türlü et ve et ürününün yanı sıra süt, peynir, bal gibi hayvansal gıdaları da tüketmeyi redderler. Veganlar ayrıca, hayvanlardan elde edilen her türlü giyim eşyasını; ipek, yün, deri gibi ürünleri de kullanmazlar.

Lacto Vejetaryenler

Lactolar, her türlü et ve et ürünüyle birlikte yumurta tüketmeyi de redderler. Çünkü yumurta yeni bir oluşumunun başlangıcıdır. Lacto vejetaryenler, Veganlara göre daha esnek bir beslenme tarzı benimseyerek süt ve süt ürünlerini ise tüketirler. Zaten adındaki Lacto da buradan gelir; lacto, süt demektir.

Ovo Vejetaryenler

Ovolar, her türlü et ve et ürünüyle birlikte süt ve süt ürünlerini tüketmeyi de redderler. Ancak ovo vejetaryenler de, veganlara göre daha esnek bir beslenme tarzı benimseyerek yumurta tüketirler. Zaten adındaki ovo da buradan gelir: ovo, yumurta demektir.

Lacto-Ovo Vejetaryenler

Lacto-ovolar, her türlü et ve et ürününü tüketmeyi redderler. Ancak hem vegan, hem lacto, hem de ovolara göre daha esnek bir beslenme tarzı benimseyerek, süt ve süt ürünleriyle birlikte yumurtayı da tüketirler. Adındaki ovo-lacto ibaresi de buradan gelir;  lact;, süt, ovo; yumurta demektir.

Vejetaryenlik,  eski Yunan'dan bu yana hayatımızda. Dönemin matematikçisi Pisagor tanınan en ünlü vejetaryendi. Onun dışında Diyojen, Plato ve Epikür gibi filozoflar da vejetaryen beslenmeyi benimsemişlerdi.

Leonardo Da Vinci ise, Rönesans'ın bilinen en ünlü vejetaryenlerindendi.