Baş dönmelerinin / vertigo nedenleri nelerdir?

Başdönmeleri... Günümüzün moda sendromu. Hemen hemen hepimizin başı sık sık dönmeye başladı. Belki de eskiden de bu kadar dönüyordu ama bu kadar dile getirmiyorduk. Bunu bilemiyorduk ama farkındalığımız arttı.

Başdönmesinin havalı ismi vertigo. Vertigo kelimesi daha çok bir hastalık gibi toplumda yer aldı. Ama aslında öyle değil. Latince veya ingilizceye oradan evrilmiş. İşte ismi vertigo, yani başdönmesi. Nedeni nedir? Nedeni aynı başağrısı gibi düşünebilirsiniz. Birçok farklı nedeni olabilir. Yani bir tansiyon düşüklüğü de başdönmesi yapabilir, herhangi bir enfeksiyon varlığı da baş dönmesi yapabilir. Bir ilaç kullanmışsanız o da baş dönmesi yapabilir.  Üst solunum yolları baş dönmesi yapabilir. Baş dönmesi kulağınızdaki denge sisteminden veya beyinden kaynaklanabilir.  Vücudunuzdaki sinirlerden bile kaynaklanabilir.

Aslında baş dönmesi dediğimiz zaman, kelime baş dönmesi ne anlıyoruz? Herşeyin dönmesi. Çoğunlukla böyle değildir. Hastalar baş dönmesi diye gelir ama bu sanki bastığım yer çukurmuş ya da tümsekmiş gibi sanki dengem iyi değilmiş gibidir. Sanki her an yere düşecekmişim gibi kelimelerle aslında anlatılmaya çalışılır. Bunların toplu bir adı baş dönmesi olarak lanse edilir. Benim vertigom var, baş dönmem var derler. Bu bir hastalık mı? Değil. Belki bugün yorulduk o yüzden oldu.

Vertigo bir hastalık tanısı değildir. Eğer vertigonun nedeni kulaktaki denge sisteminde yer alan bu yarım daire kanalları vardır. Belki fen derslerinden hatırlarsınız. Kulakların içinde yarım daire kanalları var. Orta kulakta yer alıyor. İçlerinde sıvılar var. Bizim başımız hareket ettikçe dönen sıvılar bunlar. Bunların içinde belli bir basınç var. Bu basınçlar değiştiği zaman yorgunluk ve uyku bozukluğu, üst sonulum yolları enfeksiyonlarında ilaçlarla basınçlar değişiyor. Beynimiz bu sıvı hareketlerini yanlış algılıyor. O zaman da çevrenin hareket ilüzyonu şeklinde bir baş dönmesi oluyor. Bu çok tipik kulağı gösteriyor.

Ama beyindeki baş dönmesi aslında net bir dönme olarak ortaya çıkmıyor, bu denge bozukluğu şeklinde ortaya çıkıyor. Bunun ayırdını hasta yapabilir mi? Çoğunlukla yapamaz.  Bir doktora görünmekte fayda var. Bu kulak, burun, boğaz doktoru olabilir, nöroloji olabilir. Her ikisi kendi açısından değerlendirilir. Kendisiyle ilgili bir problem bulamazsa, bir diğerine gönderir. Yani, siz önce kulak, burun, boğaz mı nörolojiye mi gideyim mi diye düşündüğünüzde karar vermekte zorlanmayın. Hangisiye randevuyu erken bulursanız ona gidin. Nasıl olsa ikisinden birine gitmek durumunda kalacaksınız. Ve ilk gittiğiniz doktor doğru doktor olacaktır. 

Bir doktor bunun basit bir vertigo mu, yani kulaktan kaynaklanan veya kompleks karmaşık bir vertigo mu -yani beyinden kaynaklanan belli bir hastalığın göstergesi olarak ortaya çıkan vertigo mu- onun ayarını belli testler kullanarak, belli muayeneleri yapacaktır ve size doğru yolu gösterecektir.

Vertigonuz varsa hayatınızda bir kere mi geçireceksiniz, tabii ki hayır. Üst solunum yolu enfeksiyonu gibi düşünebilirsiniz. Özellikle kulaktaki kanallarla ilgili vertigoyu, nasil bir insan grip olup iyileşiyor ve bir daha grip olmayacağının garantisi yok. Ama kimi insan hassastır sık sık olur, kimi insan çok dirençlidir, yılda bir kere olur veya iki yılda bir olur. Sizin yaşam şartlarınıza göre de değişir. Sonuçta başınız dönüyorsa ve böyle bir duyum aldıysanız ve herşey yolundaysa ve ilk kez oluyorsa siz bir doktora gidin. Gerisi zaten onlar tarafından yönlendirilerek yapılacaktır. Altında ciddi bir hastalık olasılığı var mıdır? Çok büyük olasılıkla yoktur. Hayat kalitenizi daha çok bozar. Hayatınızın kalitesinin iyi olması için biz de sizlere elimizden geldiği kadar yardımcı oluruz.