Yatırım projesi hazırlamak neden önemlidir?

Şirketini büyütmek isteyen kobiler ve işletmeler maalesef yatırım kararı alırken ve bu yatırım kararları verirken maalesef yatırım projesi hazırlamıyorlar. Halk içinde çok sıklıkla kullanılan yatırım fizibilitesi maalesef yapmıyorlar ve bu sebepten dolayı da çok ciddi anlamda yatırımların battığını görüyoruz. Özellikle girişimci olanlar, yeni iş kuracak olanların yatırım projesi yapmadan, bir finansal plan yapmadan işe giriştiklerini görüyoruz. İşin en basit hadisesinden bir tanesi. Eğer yüz metre ileriniz de aynı işi yaptığınız bir firma varsa ve siz ondan farklı değilseniz o yatırımı yapmamanız gerekiyor.

Ama eğer yatırım yapmak istiyorsanız o yatırımı yapmak içinde elinizde kullanacağınız araçlar var. Bunlardan en önemlisi bir kere yatırım için yatırım fizibilitesi yapmanız gerekiyor ve bu yatırım fizibilitesini yaparken de bütün şirketteki dinamitlerin bu yatırım projesi yapılmasına katkı sağlaması ve bu sürecin içinde olması gerekiyor. Bunun sonucunda bunlar belirlendikten sonra elinizde olması gereken önemli bilgiler var. Birincisi yatırımın tutarı, ikincisi yatırımın sağlayacağı faydanın ekonomik ömrü, yatırımın ekonomik ömür sonundaki hurda değeri gibi bir takım verilerin toplanması ve elinize gelmesi gerekiyor. Bütün bu veriler toplandıktan sonra bir takım analizler yapılıyor. Bu analizlerin içinde en önemlisi nakit akış tablosu yapılacak. Nakit akış tablosundan sonra proforma gelir tablosu yapılacak ve proforma gelir tablosundan sonra bir takım dinamik analiz ölçütleri yapılacak. Yani bu nedir? Yatırım kendini kaç yılda amorti edilecek. Buna aynı zamanda teknik terimiyle indirgenmiş geri ödeme süresi deniyor ya da net bugün ki değeri kaç para olacak? Burada net bugün ki değeri dediğimiz de bize yatırım tutarı verildi. Yatırımın ilk beş yılda sağlayacağa nakit akışları çıkarıldı.

Bunlar satış yöneticisi tarafından çıkarılacak ve o gelecekteki beş yıl da sağlanacak nakit akışlarının bugün ki değeri bulunacak ve başlangıçta bir yatırım yapacaksınız. Bir makine, ekipman alacaksınız. O başlangıçtaki yatarım değerinden çıktıdan sonra o yatırımın bugün ki değerini bulacaksınız ve net bugün ki değerin sıfırdan büyük olması gerekiyor. Ama sizin elinizde iki üç tane proje varsa ve bu üç tane proje arasından en karlı projeyi seçmek istiyorsanız örnek veriyorum size. Bir tanesinin bugün ki değeri on çıktı, bir tanesinin on beş, bir tanesinin de yirmi beş çıktı. Net bugün ki değeri hangisinin çok daha büyükse o projenin daha karlı olduğunu, daha fazla karlılık getireceğini yorumlamanız gerekir ve o projeye mutlaka karar vermeniz gerekir. Onun için bir yatırım yapmadan evvel mutlaka bu işi bilen birisine yatırım projesi yaptırmanızda ve o yatırım projesinde o çıkan sonuca göre yatırım yapma ya da yapmama kararı vermenizde büyük fayda var.

Çünkü yıllar yılı biriktirdiğiniz birikimlerinizin boşa gitme olasılığı var. Burada çok önemli kriterlerden bir tanesi de o projenin karlılığını tespit ederken aynı zamanda duyarlık analizi yapılıyor. Yani duyarlık analizi nedir? Size söyleyeyim. Ben sizin yerinizde olsam. Yatırım yapmadan önce şunu sorarım. Cebimde yatırım yapmak için beş milyonum var. Eğer ben bu beş milyonu yatırıma dönüştürmeyip en risksiz getirisi olan hazine bonosuna ya da repoya ya da vadeli mevduata bağladığım zaman ne kadar faiz geliri elde edeceğim diye ona bakmam lazım. Öteki tarafta da şimdi o parayla da makine alacam, ekipman alacam, bina alacam, insanları istifram edicem. Bütün insanlarla konuşacağım. O insanların dertlerini çekeceğim. O mal oldu, olmadı. Kaliteli çıktı, kaliteli çıkmadı. Müşteri dertleriyle uğraşacağım derken işte orda çok önemli bir nokta var yatırım projesi yapmanız gerekiyor.

O yatırım projesinin sonucunda da sermayenin alternatif maliyeti olan elverişsiz getiri olan hazine bonosu, devlet tahvili, repoya ya da vadeli mevduatın getirisine bakıp onun üzerinde eğer on iki, on üç puan daha fazla getiri getiriyorsa ve bunun değeceğine inanıyorsanız ondan sonra yatırım kararı vermelisiniz. Yani yatırım projesi yapmadan, gelecekteki satışlarınızı tahmin etmeden, makine, ekipmana kaç para vereceğinizi, başlangıçta cebinizden ne kadar çıkacağını görmeden ve o yatırımın getirisini yüzde kaç olduğunu, alternatif maliyetin ne olduğuna bakmadan karar vermeyin. Aksi takdir de yıllar yılı emekle, terle kazandığınız paraları bir anda kaybetme riskiyle karşı kaşıya kalabilirsiniz.