Özkaynak borç dengesini nasıl kurmalıyım?

Bankalardan kredi temin ettiğimde bankaların baktığı en önemli konulardan bir tanesi öz kaynak yeterliliği. Bunu ticari bankalar bakıyor. İhracatı destekleyen bankalar bakıyor. Size şöyle bir şey söyleyebilirim.  Eğer ihracat yapan bir firmaysanız ve ihracatın finansmanı için kredi ihtiyacınız varsa kredi almak için gittiğinizde çok iyi oranlı reeskont kredi almak istiyorsanız ya da sevk öncesi hazırlık kredisi gibi krediler kullanmak istiyorsanız bu kredilerin oranları çok iyi ama unutmayın ki sizden bilançolarınızı istiyorlar ve öz kaynak yeterliliğiniz yoksa yani öz kaynaklarınız negatife döndüyse baştan sizi reddediyorlar. Burada şöyle iki tane kavram var.

Bir tanesi bazı firmalar tamamen öz kaynaklarıyla işlerini yürütüyorlar. Bazı firmalar ise yabancı kaynakla yürütüyorlar. Yabancı kaynaklı faaliyetlerini finansal eden firmalar o krediyi kullanıp işlerini çok daha büyütüyorlarsa, işlerinden elde ettikleri gelirleriyle, finansman giderlerini karşılıyorlarsa çok önemli bir yöntem ve bunu devam ettirebilirler ama onlar bu işi devam ettirirlerken de bankalar da öz kaynak yeterliliği istiyorlar. Öz kaynak yeterliliğinde de en önemli oran bankaların baktığı oranlardan bir tanesi sizin borçlarınızın öz kaynaklar oranı yani kısa ve uzun vadeli kredilerinizin öz kaynakla oranı bir bölü üç olması bekliyorlar. Eğer sizin oranınız çok daha üzerindeyse eğer size kredi vermekten imtina ediyorlar. Bunun dışında başka oranlara da bakıyor. Yani işletme sermayesi yeterli mi? Toplam kredilerinin ciroya oranı nedir? Ama en önemli kriter öz kaynak kriteri. Çünkü baktıkları Türkiye de maalesef öz kaynaklar yeterli değil. Varlıkların ne kadarı öz kaynaklarla ne kadarı kredilerle karşılanmış ona baktıklarında size enteresan bir rakam vericem. Bunca yıldan beri bilanço analizi yapan birisi olarak söylüyorum. Türkiye de bilançoların içerisinde varlıkların finansmanının neyle sağlandığına baktığınız zaman yabancı kaynaklarla finans edildiğini göreceksiniz. Yani kısa ve uzun vadeli krediler bunlar. Yani bankalardan sağlanan işte kısa vadeli krediler. Sizler bilirsiniz rotatif krediler, borçlu cari krediler, spot kredilerle hayatlar dönüyor.  Ama onun dışında yatırım kredisi kullanılıyor ya da şirket güvenilirse uzun vadeli krediler kullanılıyor ve toplam varlıkların nelerle finansal edildiklerine baktığımızda öz kaynaklar yüzde ikisini tutuyor. Dikkat ediniz yüzde ikiyi tutuyor.

Onun için eğer sizin öz kaynaklarınız yeterli ise ve toplam varlıkların içerisinde bu oran örnek veriyorum yüzde altmış, yüzde kırksa ya da yüzde elli ise inanın bana bankalar neslinde çok güçlü duruma düşüyorsunuz. Çünkü bankalar bunu şöyle yorumluyorlar. Diyorlar ki bu işletme sahibi taşın altına elini sokmuş. Her şeyi banka kredisiyle yapmamış diyorlar ve size güvenleri daha fazla artıyor. Bu çok iyi bir gösterge. Onun için öz kaynak yeterliliği çok önemli. Siz bankalardan kredi kullanan ama bu kredi kaldıraç etkisi yapıyorsa yani krediyi kullanıyorsunuz, kredi sahisinde yatırım yapıyorsunuz, makine alıyorsunuz, bunun sahisinde stok alıyorsunuz, daha çok müşteriye hitap ediyorsunuz, bunun sonucunda da karlılığınız çok fazla ve bu karlılığın sonucunda da o finansman giderleri yani banka kredisinin karşısında ödemek zorunda olduğunuz faizleri karşılayabiliyorsanız yani faiz ödeme gücünüz yeterli ise bu çok önemli. Yani banka kredisi kaldıraç etkisi yapıyor demektir. Eğer siz böyle borçlandığınız içinde en önemli özellik öz kaynaklarınızın yeterli olması.

Onun için öz kaynaklarınızın yeterli tutmanız için kar etmeniz, sürdürebilir şekilde kar etmeniz ya da şirket sahibi olarak sermaye koymanız ve sermayenizi büyütmeniz gerekiyor. Eğer bunları yapıyorsanız bankalardaki limitleriniz her daim güncellenecek ve bankalar size kredi vermeye devam edecek. Eğer ihracatçıysanız ve ihracatın finansı içinde kredi kullanıyorsanız Eximbank ‘dan, Eximbank’ta sizden öz kaynaklarınızın pozitif olmasını ve güçlü olmasını isteyecektir. Eğer böyle ise bilanço ve borç bölü öz kaynak oranınız o zamanda ihracatın finansmanı için çok ucuz krediler kullanabilme imkânını sağlayacaksınız ve çok daha uluslar arası piyasada mal satabilme imkânına kavuşacaksınız.